Glokom halk arasında göz tansiyonu ve karasu adlarıyla bilinir. Göz içi sıvısının iyi boşalmaması nedeniyle göz içi basıncının artmasıdır. Göz kapalı bir sistemdir ve göz içi sıvısı belli bir dengede üretilip dışarı akar. 40 yaş üzerinde 40 insanda bir görülen yaygın bir hastalıktır.
Glokom (Göz Tansiyonu) belirtileri
Genellikle başlangıç evrelerinde belirgin bir bulgu vermez ve sinsi ilerler. Yıllar içinde yavaş ilerler ve göz sinirini tahrip eder. Görme gittikçe azalır, görme alanında daralmalar meydana gelir ve şikâyetler başladığında görmede kalıcı hasar oluşmuş olur. Vücudumuzda hasar gördüğünde tekrar onarılmayan birkaç hücreden biride sinir hücreleridir. Dolayısıyla hasar olduğunda bu sinir liflerinin olduğu alanlarda lokalize görme kaybı ortaya çıkar. Hasarlı alanlar arttıkça görme kaybı da artar ve tedavi edilmezse körlüğe kadar ilerler. Glokom, birçok hasta tarafından ancak ileri dönemde ve belirgin görme kaybı ortaya çıktığında fark edilebilir. Glokomda görme kaybı oluştuktan sonra geri dönüş olmadığından erken tanı önemlidir. Normal göz muayenesi sırasında tespit edilen anormal göz içi basıncı artışı hastalığın ilk belirtisi olabilir. Nadir görülen kapalı açılı glokomda ise belirtiler daha belirgindir. Şiddetli göz çevresi ve baş ağrısı, görme azalması, gözde kızarıklık, bulantı ve kusma ile karakterize bir tablodur. Acil tedavi edilmesi gereken bir tablodur. Yenidoğan, bebeklik ve çocukluk çağında görülen konjenital glokomda ise gözlerde sulanma, kızarıklık, ışığa karşı hassasiyet ve gözde büyüme belirtileri olur.
Glokom (Göz Tansiyonu) belirtileri
Genellikle başlangıç evrelerinde belirgin bir bulgu vermez ve sinsi ilerler. Yıllar içinde yavaş ilerler ve göz sinirini tahrip eder. Görme gittikçe azalır, görme alanında daralmalar meydana gelir ve şikâyetler başladığında görmede kalıcı hasar oluşmuş olur. Vücudumuzda hasar gördüğünde tekrar onarılmayan birkaç hücreden biride sinir hücreleridir. Dolayısıyla hasar olduğunda bu sinir liflerinin olduğu alanlarda lokalize görme kaybı ortaya çıkar. Hasarlı alanlar arttıkça görme kaybı da artar ve tedavi edilmezse körlüğe kadar ilerler. Glokom, birçok hasta tarafından ancak ileri dönemde ve belirgin görme kaybı ortaya çıktığında fark edilebilir. Glokomda görme kaybı oluştuktan sonra geri dönüş olmadığından erken tanı önemlidir. Normal göz muayenesi sırasında tespit edilen anormal göz içi basıncı artışı hastalığın ilk belirtisi olabilir. Nadir görülen kapalı açılı glokomda ise belirtiler daha belirgindir. Şiddetli göz çevresi ve baş ağrısı, görme azalması, gözde kızarıklık, bulantı ve kusma ile karakterize bir tablodur. Acil tedavi edilmesi gereken bir tablodur. Yenidoğan, bebeklik ve çocukluk çağında görülen konjenital glokomda ise gözlerde sulanma, kızarıklık, ışığa karşı hassasiyet ve gözde büyüme belirtileri olur.
Glokom (Göz Tansiyonu) nedenleri
Göz içi dokularının beslenmesi için göz içerisinde sürekli olarak bir sıvı yapılır ve bu göz içi sıvısı aynı zamanda sürekli olarak da bazı küçük kanallarla gözü terk eder. Glokom, göz içi sıvısını dışarı boşaltan kanallarda yapısal olarak tıkanıklık oluşması nedeniyle sıvının yeterli boşalmaması ve buna bağlı olarak göz içi basıncının artması sonucu oluşur. Yükselen göz içi basıncı görme sinirine zarar vererek sinirin ölmesine neden olur. Bazı hastalarda ise göz içi basıncı normal olduğu halde görme sinirindeki kan akımının bozuk olması nedeniyle görme siniri aynı şekilde tahrip olur. Göz tansiyonu, kol tansiyonunda olduğu gibi hayat alışkanlığı, yeme-içme gibi durumlarla ilgili değildir. Ancak göz tansiyonu riski daha yüksek olan bazı durumlar bilinmektedir.
Glokom görülme riski artmış kişiler:
-Yaş arttıkça glokom hastalığına yakalanma oranı da artmaktadır. Bunun sebebi göz içi basınç artışına yaşlıların sinir liflerinin daha duyarlı olmasıdır.
-Aile öyküsü(genetik); ailesinde glokom hastalığı olan kişilerde göz tansiyonu olma olasılığı olmayanlara göre oldukça fazladır. Dolayısıyla bu kişilerin mutlaka düzenli olarak glokom için muayene olmaları gerekmektedir.
-Cinsiyet; kadınlarda glokom hastalığı erkeklere göre daha fazladır.
-Miyopi; miyopi hastalığı olanlarda glokom hastalığı, hiçbir kusuru olmayanlara ve hipermetroplara göre daha fazladır.
-Dolaşım problemleri; gözün kan dolaşımında aksaklıkların göz içi basıncına duyarlılığı arttırdığı ve düşük göz içi basınçlarında bile glokom hastalığına yol açabileceği ortaya çıkmıştır. Dolaşım problemlerinin en sık sebebi kan damarlarındaki düzensizlik ve damar sertliğidir.
-Kan basıncı; düşük kan basıncı gözün kan dolaşımını azaltarak görme sinirinin beslenmesini bozabilir ve göz içi basıncına duyarlılık artar.
-Sistemik hastalıklar; diabetes mellitus(şeker hastalığı), guatr, migren olanlarda glokom hastalığı daha fazla görülür. Başka hastalıklar nedeniyle kortizonlu ilaç kullanımı glokom riskini arttırır.
Normal Göz Tansiyonu değerleri
Normal göz içi basıncı 9 ile 21 mmHg arasında olup ortalama 17mmHg’dır. Ancak göz tansiyonu 9 mmHg’nın altında veya 21 mmHg’ nın üstünde olduğu bazı bireyler sağlıklı olabilir. Bunun tam tersi de olabilir. Yani kişinin göz tansiyonu 9 mmHg ile 21mmHg arasında olduğu halde glokom olabilir. Yani normal kabul edilen sınırlar içindeki bir göz tansiyonu değeri bazı kişilerde görme siniri hasarı yapabilir.
Glokom (Göz Tansiyonu) tedavisi
Bu bölümde ağırlıklı olarak açık açılı glokom tedavisinden bahsedilecektir. Glokom tanısı konulduktan sonra tamamen iyileştirilip ortadan kaldırılan bir hastalık değildir; ancak birçok hastada uygun tedavi ile başarılı bir şekilde kontrol altında tutulabilir, görme kaybının ilerlemesi engellenebilir. Glokom tanısı konulduysa, hastalığın tedavisi ve izlenmesi hayatın geri kalan bölümünde sürekli olarak devam edecektir. Bu nedenle göz doktorunun izleme programına düzenli olarak uyulması ve önerilen tedavinin dikkatli uygulanması önemlidir. Açık açılı glokom öncelikle göz içi basıncını düşüren damlalar ile tedavi edilir. Damlalar ile kontrol edilemeyen ve görme alanı kaybı devam eden hastalarda, düzenli ilaç kullanmayan hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Bu tedavilerin amacı hastanın kalan görmesinin korumaktır. Kriz ile ortaya çıkan dar açılı glokom tipinde tedavi acil olarak göz içi basıncı serum ve damlalar ile normal sınırına çekildikten sonra lazer tedavisidir. Doğuştan glokomda ise tedavi esas olarak cerrahidir. Bazı hastalarda birden fazla cerrahi girişim de gerekebilir.
Glokom (göz tansiyonu) hastası için hayati bilgiler
• 40 yaşından sonra görülme sıklığı arttığı için, 40 yaş ve sonrasından mutlaka göz muayenesi yaptırınız.
• Aile ve akrabalarda glokom hastalığı olan var ise 40 yaşından sonra her yıl göz muayenesi yaptırınız.
• Glokom tanısı konulduysa bir süre ilaç kullanma ile bu hastalık düzelmez. Ömür boyu ilaç kullanılmalıdır. Göz tansiyonu hastası iseniz, ilaç ile her şey yolunda olsa bile 6 ayda bir mutlaka doktorunuza muayene olunuz.
• Göz tansiyonu damlalarını her gün aynı saatte damlatmaya gayret ediniz. Günde iki defa damlatılan damlaları 12 saatte bir damlatmaya özen gösteriniz.
• Göz tansiyonu damlaları hastaların önemli bir çoğunluğunda yan etki yapar. Bunlar başlıca; gözde kızarıklık, batma, çarpıntı, baş ağrısıdır. İlaç sizde yan etki oluşturduysa doktorunuza danışmadan ilacı kesinlikle kesmeyiniz.
• Doktorunuzun programladığı kontrol randevularınıza uyunuz. Hastalığınız ancak doktorunuzun düzenli kontrolü altında olduğunuz zaman başarılı olarak tedavi edilebilir. Periyodik görme alanı muayenelerinizi doktorunuzun önerisiyle yaptırınız.
• Glokom kalıtsal olabilir. Ailenizdeki bütün bireyleri düzenli olarak göz muayenesi olmaları için uyarınız. Periyodik görme alanı muayenelerinizi doktorunuzun önerisiyle yaptırınız.
• Glokom kronik bir hastalık olduğundan tedavi ömür boyu sürer ve kararlılık ister. Fakat unutmayınız ki, sizin için çok değerli olan görme yeteneğinizi koruyacak olan bu kararlılıktır.
Op. Dr Kamuran TUNÇ
Göz içi dokularının beslenmesi için göz içerisinde sürekli olarak bir sıvı yapılır ve bu göz içi sıvısı aynı zamanda sürekli olarak da bazı küçük kanallarla gözü terk eder. Glokom, göz içi sıvısını dışarı boşaltan kanallarda yapısal olarak tıkanıklık oluşması nedeniyle sıvının yeterli boşalmaması ve buna bağlı olarak göz içi basıncının artması sonucu oluşur. Yükselen göz içi basıncı görme sinirine zarar vererek sinirin ölmesine neden olur. Bazı hastalarda ise göz içi basıncı normal olduğu halde görme sinirindeki kan akımının bozuk olması nedeniyle görme siniri aynı şekilde tahrip olur. Göz tansiyonu, kol tansiyonunda olduğu gibi hayat alışkanlığı, yeme-içme gibi durumlarla ilgili değildir. Ancak göz tansiyonu riski daha yüksek olan bazı durumlar bilinmektedir.
Glokom görülme riski artmış kişiler:
-Yaş arttıkça glokom hastalığına yakalanma oranı da artmaktadır. Bunun sebebi göz içi basınç artışına yaşlıların sinir liflerinin daha duyarlı olmasıdır.
-Aile öyküsü(genetik); ailesinde glokom hastalığı olan kişilerde göz tansiyonu olma olasılığı olmayanlara göre oldukça fazladır. Dolayısıyla bu kişilerin mutlaka düzenli olarak glokom için muayene olmaları gerekmektedir.
-Cinsiyet; kadınlarda glokom hastalığı erkeklere göre daha fazladır.
-Miyopi; miyopi hastalığı olanlarda glokom hastalığı, hiçbir kusuru olmayanlara ve hipermetroplara göre daha fazladır.
-Dolaşım problemleri; gözün kan dolaşımında aksaklıkların göz içi basıncına duyarlılığı arttırdığı ve düşük göz içi basınçlarında bile glokom hastalığına yol açabileceği ortaya çıkmıştır. Dolaşım problemlerinin en sık sebebi kan damarlarındaki düzensizlik ve damar sertliğidir.
-Kan basıncı; düşük kan basıncı gözün kan dolaşımını azaltarak görme sinirinin beslenmesini bozabilir ve göz içi basıncına duyarlılık artar.
-Sistemik hastalıklar; diabetes mellitus(şeker hastalığı), guatr, migren olanlarda glokom hastalığı daha fazla görülür. Başka hastalıklar nedeniyle kortizonlu ilaç kullanımı glokom riskini arttırır.
Normal Göz Tansiyonu değerleri
Normal göz içi basıncı 9 ile 21 mmHg arasında olup ortalama 17mmHg’dır. Ancak göz tansiyonu 9 mmHg’nın altında veya 21 mmHg’ nın üstünde olduğu bazı bireyler sağlıklı olabilir. Bunun tam tersi de olabilir. Yani kişinin göz tansiyonu 9 mmHg ile 21mmHg arasında olduğu halde glokom olabilir. Yani normal kabul edilen sınırlar içindeki bir göz tansiyonu değeri bazı kişilerde görme siniri hasarı yapabilir.
Glokom (Göz Tansiyonu) tedavisi
Bu bölümde ağırlıklı olarak açık açılı glokom tedavisinden bahsedilecektir. Glokom tanısı konulduktan sonra tamamen iyileştirilip ortadan kaldırılan bir hastalık değildir; ancak birçok hastada uygun tedavi ile başarılı bir şekilde kontrol altında tutulabilir, görme kaybının ilerlemesi engellenebilir. Glokom tanısı konulduysa, hastalığın tedavisi ve izlenmesi hayatın geri kalan bölümünde sürekli olarak devam edecektir. Bu nedenle göz doktorunun izleme programına düzenli olarak uyulması ve önerilen tedavinin dikkatli uygulanması önemlidir. Açık açılı glokom öncelikle göz içi basıncını düşüren damlalar ile tedavi edilir. Damlalar ile kontrol edilemeyen ve görme alanı kaybı devam eden hastalarda, düzenli ilaç kullanmayan hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Bu tedavilerin amacı hastanın kalan görmesinin korumaktır. Kriz ile ortaya çıkan dar açılı glokom tipinde tedavi acil olarak göz içi basıncı serum ve damlalar ile normal sınırına çekildikten sonra lazer tedavisidir. Doğuştan glokomda ise tedavi esas olarak cerrahidir. Bazı hastalarda birden fazla cerrahi girişim de gerekebilir.
Glokom (göz tansiyonu) hastası için hayati bilgiler
• 40 yaşından sonra görülme sıklığı arttığı için, 40 yaş ve sonrasından mutlaka göz muayenesi yaptırınız.
• Aile ve akrabalarda glokom hastalığı olan var ise 40 yaşından sonra her yıl göz muayenesi yaptırınız.
• Glokom tanısı konulduysa bir süre ilaç kullanma ile bu hastalık düzelmez. Ömür boyu ilaç kullanılmalıdır. Göz tansiyonu hastası iseniz, ilaç ile her şey yolunda olsa bile 6 ayda bir mutlaka doktorunuza muayene olunuz.
• Göz tansiyonu damlalarını her gün aynı saatte damlatmaya gayret ediniz. Günde iki defa damlatılan damlaları 12 saatte bir damlatmaya özen gösteriniz.
• Göz tansiyonu damlaları hastaların önemli bir çoğunluğunda yan etki yapar. Bunlar başlıca; gözde kızarıklık, batma, çarpıntı, baş ağrısıdır. İlaç sizde yan etki oluşturduysa doktorunuza danışmadan ilacı kesinlikle kesmeyiniz.
• Doktorunuzun programladığı kontrol randevularınıza uyunuz. Hastalığınız ancak doktorunuzun düzenli kontrolü altında olduğunuz zaman başarılı olarak tedavi edilebilir. Periyodik görme alanı muayenelerinizi doktorunuzun önerisiyle yaptırınız.
• Glokom kalıtsal olabilir. Ailenizdeki bütün bireyleri düzenli olarak göz muayenesi olmaları için uyarınız. Periyodik görme alanı muayenelerinizi doktorunuzun önerisiyle yaptırınız.
• Glokom kronik bir hastalık olduğundan tedavi ömür boyu sürer ve kararlılık ister. Fakat unutmayınız ki, sizin için çok değerli olan görme yeteneğinizi koruyacak olan bu kararlılıktır.
Op. Dr Kamuran TUNÇ